توانبخشی اختلال طیف اوتیسم از طریق فناوری کمکی: مطالعه مروری نظامند

زمینه و هدف: اختلال­ طیف اوتیسم اختلال پیچیده عصب-تحولی است که عملکردهای مختلف فرد مبتلا را تحت تأثیر قرار می­ دهد، روی­آوردهای مداخله ­ای مختلف برای کمک به این گروه از افراد مورد استفاده قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، مطالعه مروری نظامند توانبخشی اختلال­ طیف اوتیسم از طریق فناوری کمکی است. روش: در این پژوهش، با استفاده از کلیدواژه ­های تخصصی فناوری‌ کمکی، فناوری آموزشی، و فناوری یادگیری در حوزه اختلال طیف اوتیسم و جستجوی آنها در پایگاه ­های اطلاعات پژوهشی تخصصی ایران و جهان در بین سال‌های 2017-1993، یافته ­ها و اطلاعات مورد نظر جهت دستیابی به هدف پژوهش مورد واکاوی قرار گرفت. یافته‌ها: طرح‌های تک ­آزمودنی (با 48 درصد) بیشترین فراوانی را در بین انواع مطالعات دارند. از بین 48 مقاله پژوهشی انتخاب شده، بیشتر پژوهش‌های انجام شده در ارتباط با کاربرد فناوری کمکی برای بهبود هر یک از مهارت‌های شناختی، رفتاری، و اجتماعی افراد دارای اختلال طیف اوتیسم هستند (هر کدام با فراوانی 11). از بین فناوری‌های به‌کار برده شده، استفاده از نرم­ افزارهای آموزشی در اختلال طیف اوتیسم از بیشترین فراوانی (با فراوانی 17) برخوردار بودند. مراکز استثنایی، و استفاده ترکیبی از چندین موقعیت کارآموزی با فراوانی مجموع 33 پژوهش، پرکاربردترین موقعیت‌های کارآموزی هستند. به علاوه، سنجش انفرادی ­شده آزمودنی‌ها، مشارکت خانواده، و پشتیبانی مداوم به ترتیب در 25، 21، و 16 پژوهش مورد توجه قرار گرفتند. نتایج بیشتر پژوهش‌های انجام شده حکایت از اثربخشی مثبت فناوری کمکی در اختلال طیف اوتیسم دارند. نتیجه ­گیری: نقش جبرانی برای توانبخشی ناتوانی از طریق فناوری کمکی مانند الگودهی ویدئویی، واقعیت مجازی، سیستم ارتباطی تبادل تصویر، و روبات انسان نما، عامل اصلی در تبیین استفاده از جایگاه فناوری کمکی برای اختلال طیف اوتیسم است. بر اساس نتایج مطالعات مختلف انجام شده، باید توجه داشت که طراحی برنامه های فناوری کمکی در حوزه­های ناتوانی­ های تحولی و ارزیابی اثربخشی آن بر روی گروه افراد دارای اختلال­ طیف اوتیسم در ایران ضروری است.